Ultrasonun kullanım alanları ve ultrason nedir? Ultrason nedir? Ultrasonun kullanım alanları
Dünyada ardı ardına teknolojik buluşlar yapılıyor. Her yeni teknolojik buluş kısa zamanda tıbbın da hizmetine giriyor. Teknoloji daha iyi tanı konulması ve daha iyi tedavi sağlanmasında doktorların en önemli yardımcısı oluyor. Bu modern buluşlardan biri de ultrason cihazıdır. Bu cihazla doktorlar hastanın iç organlarını ayrıntılı biçimde görürler. Bu nedenle Ultrason tıbbın hemen her alanında geniş uygulama alanı bulmuştur. Hamilelik boyunca ve doğum sırasında ultrason ile muayene doğacak Canın sağlığını kontrol etmede oldukça yararlıdır.
Ultrason nedir?
Ultrason ses dalgalarının özelliklerinde yararlanılarak oluşturulmuş bir aygıttır. Aletin gezici kısmından insan kulağının duyamıyacağı kadar yüksek frekanslı ses dalgaları çıkar. Bu dalgalar değişik yoğunluktaki ortamlardan geçerken geri yansır. Bu geri yansımalar prob dediğimiz kısım tarafından toplanır ve cihazın beynine gönderilir. Iç organlardan geri yansıyan ses dalgaları aletin bilgisayarı tarafından resim haline getirilir ve ekranda görülür. Böylece iç organların ve Canın şekli ortaya çıkar. Sert organlar beyaz, yumuşak organlar gri, sıvı organlar siyah olarak gözükür. Bir organda ne kadar değişik yoğunluk bir arada ise o organ o kadar iyi izlenir. Canın etrafı sıvı ile çevrili olduğundan çok net görüntüler elde edilir. Ses dalgaları X ışını içermediğinden radyasyon etkisi yoktur. İnsanlar üzerinde hiçbir zararlı etkisi gösterilmemiştir.
Ultrason aletinin iki ana parçası vardır : Ana ünite ve prob. Tetkik esnasında incelenen vücut alanına konulan ultrason parçasına prob denir.Yüksek frekanslı sesler, prob içinde bulunan transdüser (çevirici) aracılığıyla elektrik enerjisine dönüştürülür. Vücuttan gelen ses dalgalarının oluşturduğu enerji de yine aynı şekilde transdüser aracılığıyla elektrik enerjisine çevrilir.Bu değişimler prob içindeki piazoelektrik kristallerde gerçekleşir.Böylece vücuttan gelen ses dalgaları görüntüye çevrilerek TV ekranında görünür hale getirilir. Oluşturulan görüntüye sonogram denir. Bu görüntüler printer (fotoğraf baskı aracı) ile anında kaydedilebilir.
Ultrasonografi en çok , sıvı içeren organların ve yapıların incelenmesinde yararlıdır.Kemik gibi katı yapılar ve akciğer gibi hava dolu organlar (çok fazla sıvı içermediklerinden) ultrasonda iyi görünmezler.Fakat sıvı içeren organlardaki kitle ve katı oluşumlar izlenebilir. Ultrasonografi çeşitli alanlarda kullanılır: Batın (karın) içi organları incelemede (abdominal USG),kadın hastalıklarında (jinekolojik USG),gebelik ve doğum takibinde (obstetrik USG), kalp işlevlerinin ve yapısının incelenmesinde (ekokardiografi), meme dokusunu incelemede (mamografi), damarların-tiroid-testis-göz vb organ ve yapıların incelenmesinde...İncelenen organın yerine ve özelliğine göre, değişik ultrason cihazları ve problar kullanılır.Ultrasonografide prob, genelde (abdominal USGde olduğu gibi) vücut üzerinde gezdirilir.Probun vücut içine sokulması yoluyla yapılan USG çeşitleri de vardır: Transvaginal, transrektal gibi..
Ultrasonun yararları nelerdir?
Doğum hekimliğinde, ultrason anne karnında büyümekte olan bebeği görmek için kullanılır. Hamile bir anne için böyle bir cihazın bulunması çok büyük bir şansdır. Daha önceleri, anlaşılamayan bir çok olumsuzluk şimdi erkenden ve kolaylıkla saptanabilmektedir. Ultrasonla Anne karnındaki Canın tepeden tırnağa muayenesini yapmak mümkündür. Içerdeki Canın sağlığı açısından çok önemli bilgiler elde edilir.
Doppler Ultrason...
Teknoloji kan damarlarındaki sıvının yönünü ve hızını ölçecek duruma gelmiştir. Bu işlem doppler etki dediğimiz fiziksel olay sayesinde mümkün olmaktadır. Hareket ile sesin frekansı değişmektedir. Hareket eden kan hücrelerinden yansıyan ses dalgalarının frekansı, hareket etmeyen organlardan yansıyan ses dalgalarına göre farklıdır. Bu farklılığın cihaz tarafından saptanması ile bir damardaki kan akımının miktarı saptanır. Cihaza doğru olan akımlar kırmızı, cihazdan uzaklaşan akımlar mavi renkte görüntü verir.
Ultrasonun yararları
EGE Üniversitesi (EÜ) Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sermet Sağol, gebelik takibi sırasında ultrasonografi ile ciddi bebek anomalilerin tespit edilebildiğini belirterek, bu şekilde bebek ölü doğum oranının azalacağını söyledi.
Prof. Dr. Sermet Sağol, anne karnında bebeğin gelişiminde kısıtlanma olduğunun saptanması durumunda anne ve bebeğe ait damarların Doppler ultrasonografi ile değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti. Prof. Dr. Sağol, “Doppler ultrasonografi, ciddi kronik beslenme ve oksijen yetersizliği içindeki bebeklerin erkenden tanınmasına olanak sağlamaktadır. Böylelikle bebekler, anne karnında yaşamını yitirmeden veya oksijensizliğe bağlı ciddi yaşamsal organ hasarları gelişmeden önlem alınması ya da bebeğin uygun koşullarda doğurtulması sağlanıyor.
Doppler uygulamaları ile doğum öncesi dönemde oksijensizliğe bağlı bebek ölümlerinin en az seviyeye indirilerek, yenidoğan ölümlerinin düşürülmesi sağlanacak” dedi.
Prof. Dr. Sağol, Türkiye'de binde 15-21 olan yenidoğan bebek ölüm hızını gelişmiş ülkeler seviyesine çekebilmek için Türkiye genelinde yoğun kampanya ve çalışmaların yapıldığını söyledi.
Prof. Dr. Sağol, Türk Neonatoloji Derneği'nin yaptığı araştırmada bebek ölümlerinin, yüzde 44'ünün ölü doğumlara, yüzde 26'sının erken doğuma, yüzde 14'ünün doğumsal sakatlıklara, yüzde 11'nin solunum sıkıntısına bağlı olduğunun görüldüğüne dikkat çekti.
Ultrasonun zararı yok
Yumurta ayırıcı ilaçlar yumurtalıkların aşırı uyarılmasına, karında su toplanmasına neden olabilirler ve bu şekilde ortaya çıkan tabloya 'Ovarian hiperstimulasyon sendromu' denir. Yüzde l-3 oranında görülebilir. Bu durumun ağır seyreden tipinde hastanede yatarak tedavi görmek ve yumurtalıklarda yumurta büyümesini izlemek için ultrason görüntüleme kullanılır. Ultrasonografiye genellikle cilt altı iğne kullanıldıktan sonra başlanır. Erken gebelikte ultrason kullanımının zarar verici bir etkisi yoktur. USG yapılan günlerde aynı zamanda kan testi de yapılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Bu Yazıya Yorum yapın ( Anonim veya Ad Url yi Seçin)